Con Ngán Đặc sản Quảng Ninh

Con Ngán (Austriella corrugata), là một loài nhuyễn thể hai mảnh vỏ cứng, thuộc họ Lucinidae. Chúng có vỏ hình tròn hoặc bầu dục với bề mặt vân nổi rõ, màu sắc từ nâu nhạt đến nâu đậm. Ngán trưởng thành có thể đạt kích thước lên tới 10cm, nhưng thường gặp ở mức 5-7cm. Bên trong vỏ là phần thịt mềm màu trắng, có hương vị ngọt thơm đặc trưng. Ngán sinh sống ở vùng nước mặn và nước lợ, đặc biệt là khu vực cửa sông, vùng triều và rừng ngập mặn. Tại Quảng Ninh, ngán được tìm thấy ở nhiều nơi, nhưng ngon nhất phải kể đến vùng cửa sông Bạch Đằng, thuộc thị xã Quảng Yên, nơi giao thoa giữa nước ngọt và nước mặn tạo nên hương vị độc đáo cho loài hải sản này. Sự khác biệt này đã được Cục Sở hữu trí tuệ (IP VIETNAM) công nhận bằng văn bằng bảo hộ chỉ dẫn địa lý ‘Quảng Ninh’ cho sản phẩm con ngán, chứng minh rằng hương vị độc đáo của ngán Quảng Ninh gắn liền với điều kiện tự nhiên và kỹ thuật nuôi trồng đặc thù của vùng.

Ngán Quảng Ninh là loài phân tính, tuy nhiên rất khó phân biệt đực cái bằng mắt thường. Chúng sinh sản theo mùa, tập trung vào mùa hè và mùa thu, từ tháng 5 đến tháng 10 hàng năm, với sức sinh sản khá cao. Một con cái trưởng thành có thể đẻ từ vài trăm nghìn đến vài triệu trứng trong một mùa sinh sản. Vào mùa ngán, các ngư dân thường phải lội sâu dưới bùn lầy khi thủy triều xuống và dùng que xăm để moi móc từng con ngán. Có lẽ vì sự khó khăn trong việc khai thác này mà loài hải sản này mới có cái tên “ngán” chăng?

Tuy nhiên, do khai thác quá mức, nguồn lợi ngán tự nhiên đang suy giảm, khiến chúng trở thành đặc sản quý hiếm và có giá trị kinh tế cao. Việc nghiên cứu và hiểu rõ về đặc điểm sinh sản của ngán là rất quan trọng để có thể áp dụng các biện pháp bảo tồn và phát triển bền vững loài hải sản quý hiếm này.

Lưu ý khi chọn mua Ngán

Tại các chợ hải sản, có những con có vẻ ngoài khá giống nhau, nên khi mua, người mua cần lưu ý để tránh nhầm lẫn giữa ngán và ngao. Mặc dù hình dáng bên ngoài tương đối giống nhau, ngán và ngao vẫn có những điểm khác biệt rõ rệt. Ngán thường có kích thước lớn hơn, vỏ dày và sần sùi, màu trắng hoặc nâu nhạt. Trong khi đó, ngao nhỏ hơn, vỏ mỏng và trơn, với màu sắc đa dạng hơn, từ trắng, nâu đến đen. Về môi trường sống, ngán ưa thích vùng cửa sông, nơi nước ngọt và nước mặn giao thoa, còn ngao lại sống ở vùng triều hoặc ven biển, vùi mình dưới lớp cát mỏng.

Để chọn được một con ngán ngon, bạn nên chọn những con có trọng lượng từ 80g đến 100g, vỏ dày và cầm nặng tay, hình dáng tròn đều. Đó là những con ngán béo, thịt chắc và ngọt. Nếu con ngán nhỏ hơn và vỏ mỏng, đó thường là ngán non, chưa đủ độ chín. Huyết của ngán non không đỏ, nên vị sẽ không ngon bằng.

Bạn có thể tìm mua ngán tại các chợ hải sản lớn ở tỉnh Quảng Ninh. Nếu ở Hạ Long, bạn có thể ghé chợ Cái Dăm, chợ Hạ Long… Tuy nhiên, ngán thường chỉ có vào mùa hè và mùa thu. Vào mùa đông, ngán nằm sâu dưới bùn nên rất khó đánh bắt. Trước đây, ngán rất nhiều và có giá rẻ hơn sò huyết. Nhưng hiện nay, ngán đã trở thành món ăn hiếm gặp với giá cả đắt đỏ.

Ngán còn nguyên vỏ:

• Ngán loại 1, kích thước lớn (khoảng 8-12 con/kg) có thể có giá lên tới 800.000 – 1.000.000 đồng/kg.
• Ngán loại 2, kích thước trung bình (khoảng 15-20 con/kg) thường có giá từ 450.000 – 600.000 đồng/kg.

Ngán đã bóc vỏ: kích thước nhỏ thường có giá từ 800.000 – 900.000 đồng/kg.

Các món ngon từ Ngán

Dù mang cái tên “ngán”, nhưng một khi đã được dọn lên bàn tiệc, vị đặc trưng của ngán lại khiến thực khách khó lòng quên. Hương vị mặn mà, hơi chát, cùng với vị ngọt thanh thấm dần qua lớp vỏ cứng, mang đến một cảm giác tê tê đầu lưỡi vô cùng thú vị. Dư vị của ngán cứ đọng lại mãi, khiến người ta nhớ nhung. Ngán có thể chế biến thành nhiều món ăn hấp dẫn như rượu ngán, ngán hấp, ngán nướng hay nấu cháo… Mỗi món ăn đều mang một hương vị riêng biệt, khó tả. Khi thưởng thức ngán, bạn sẽ cảm nhận được trọn vẹn hương vị của biển cả, của đất trời, một cảm giác thật khó quên. Dưới đây là 3 món ngon từ Ngán mà VDS Travel đề xuất bạn nên thử nếu du lịch tại Hạ Long.

Ngán nướng là một món ăn đơn giản nhưng cực kỳ hấp dẫn, tôn lên trọn vẹn vị ngọt tự nhiên và hương thơm đặc trưng của ngán. Món ăn này không chỉ ngon miệng mà còn rất bổ dưỡng, giàu protein, vitamin và khoáng chất.

Để chế biến ngán nướng, người ta thường chọn những con ngán tươi sống, rửa sạch rồi xếp lên vỉ nướng trên bếp than hồng. Ngán chín tới khi vỏ hé mở, tỏa ra mùi thơm quyến rũ. Khi thưởng thức, bạn có thể cảm nhận được vị ngọt thanh, béo ngậy của thịt ngán hòa quyện cùng hương khói đặc trưng của bếp than.

Ngán nướng thường được ăn kèm với muối tiêu chanh hoặc muối ớt xanh, tạo nên sự cân bằng hoàn hảo giữa vị ngọt của ngán và vị cay mặn của gia vị. Đây là món ăn dân dã, quen thuộc với người dân Quảng Ninh, nhưng cũng là món đặc sản được nhiều du khách yêu thích khi đến thăm vùng đất này. Nếu có dịp đến Quảng Ninh, bạn đừng bỏ lỡ cơ hội thưởng thức món ngán nướng thơm ngon và bổ dưỡng này nhé!